De straat is ook van haar

Een meisje van 17 wordt vermoord op weg naar huis. Zomaar. Omdat ze fietst. Alleen. In de nacht. Mijn eerste gedachte, en ik schaam me ervoor, was: Wat deed ze daar dan? Om half vier ’s nachts. Alleen op de fiets van Amsterdam naar Abcoude? En direct daarna: wat bizar dat we zó zijn gaan denken. Dat wij, vrouwen, inmiddels zó geprogrammeerd zijn dat we het bijna vanzelfsprekend vinden dat je als meisje niet ’s nachts naar huis kunt fietsen. Niet in het donker. Niet in je eentje. Niet te laat. Niet te mooi. Niet te vrij.

Hoe zijn we daar beland? Sinds wanneer is het normaal dat we onze eigen bewegingsvrijheid beperken, omdat de wereld het kennelijk niet aankan dat vrouwen zich vrij bewegen? Het idee dat het tegenwoordig allemaal zoveel onveiliger is, klopt niet. In de jaren tachtig, mijn jeugd, gebeurden dit soort dingen ook. Meisjes verdwenen, werden aangerand, vermoord. In de decennia daarvoor was het niet anders. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek schommelt het aantal vermoorde vrouwen in Nederland al decennia rond de 41 per jaar.

En misschien is dát nog wel het meest schokkende: dat we het collectief lijken te accepteren. Dat het er “nu eenmaal bij hoort”. Dat vrouwen zich maar moeten aanpassen, hun route moeten veranderen, hun sleutels als wapen in de hand moeten houden en hun locatie moeten delen als ze naar huis fietsen. We lijken het normaal te vinden dat meisjes op straat zomaar vermoord kunnen worden. Dat mannen het recht nemen om te doen wat ze willen met argeloos rondfietsende meisjes. Hoe bizar is het eigenlijk dat we dit als maatschappij als een gegeven zijn gaan zien?

Als moeder van dochters voel ik dit elke dag. Mijn jongste werkt in een nachtcafé. Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt om haar ’s nachts alleen naar huis te laten fietsen. Ze pakt een taxi, wat ik ook spannend vind, of mijn man haalt haar op. Ja, ze is twintig. En nee, je kunt dat niet eeuwig blijven doen. Maar dat maakt me niets uit. Wat wél uit zou moeten maken, is dat het nodig is.

Waarom pikken we dit nog steeds? Waarom zijn we het normaal gaan vinden dat veiligheid geen recht is, maar iets wat je moet regelen als vrouw? Alsof we in een parallelle samenleving leven waarin wij continu risico’s moeten inschatten, vermijden en plannen, terwijl mannen daar nauwelijks over hoeven nadenken.

Het is tijd om dat hardop te blijven zeggen. Dat het niet oké is. Dat een meisje van 17 gewoon veilig thuis had moeten komen. Punt. Niet: “Waarom was ze zo laat alleen?” Niet: “Ze had ook kunnen bellen voor een lift.”

Gewoon: dit mag niet gebeuren. Nooit.

Want de straat, die is ook van haar.